Avrupa Birliği, bugün itibarıyla dünyada ilk kez uygulamaya konulan "Yapay Zeka Yasası"nı yürürlüğe soktu. Bu tarihi adım, yapay zeka teknolojilerinin kullanımını sıkı bir şekilde düzenlemeyi hedefliyor ve uygulamaları risk derecesine göre sınıflandırıyor.
Yasa ne getiriyor?
Avrupa Birliği tarafından 25 Mayıs'ta kabul edilen ve 12 Temmuz'da resmi gazetede yayımlanan yasa, bugün itibarıyla AB üyesi 27 ülkede geçerli olmaya başladı. Yasa, yapay zeka sistemlerinin insan hakları ve güvenliğine zarar vermeden işlemesini sağlamayı amaçlıyor.
Yapay zeka uygulamaları, risk seviyelerine göre dört kategoriye ayrıldı:
- Kabul edilemez risk: Bu kategoriye giren sistemler tamamen yasaklandı. Örneğin, yüz tanıma sistemlerinin internetten veya kapalı kamera ağlarından veri toplaması, iş yerlerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama ve hassas verileri çıkarma amaçlı biyometrik sınıflama gibi uygulamalar yasaklandı.
- Yüksek risk: Ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri ve vize başvuruları gibi insan hayatını ve sağlığını ciddi şekilde etkileyebilecek alanlarda kullanılan yapay zeka sistemleri bu kategoriye alındı. Bu tür uygulamalar için katı kurallar ve şartlar belirlendi.
- Orta risk: Yapay zeka destekli video oyunları ve spam filtreleri gibi daha düşük risk taşıyan uygulamalar bu grupta yer alıyor.
- Az risk: Yüksek risk taşımayan ve insan sağlığını tehlikeye atmayan uygulamalar bu kategoriye giriyor.
Cezalar ve Uygulama Süreci
Yasanın ihlali durumunda, şirketler küresel cirolarına oranla milyonlarca avro para cezasına çarptırılabilir. Yasaklı teknolojilerin kullanımı halinde şirketlere 35 milyon avroya veya küresel cirolarının yüzde 7'sine kadar ceza verilebilecek. Diğer ihlallerde ise 15 milyon avro veya cironun yüzde 3'üne kadar para cezaları uygulanabilir.
Yasa yürürlüğe girdikten sonra, yasakların uygulanabilir hale gelmesi için 6 ay süre tanındı. Genel amaçlı yapay zeka sistemleri için geçerli olacak yönetim kuralları ve yükümlülükler ise 12 ay sonra devreye girecek. Yasanın tüm boyutlarıyla tam anlamıyla uygulanabilir olması ise 2 yıl sürecek.
