Türkiye, kanserle mücadelede önemli adımlar atarak Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında 2023 yılında 7,7 milyon kişiye ücretsiz tarama hizmeti sundu. Sağlık Bakanlığı tarafından 2008 yılından bu yana yürütülen program, kanserin erken teşhisi ve tedavisi için hayati önem taşıyor. Meme, serviks (rahim ağzı) ve kolorektal (kalın bağırsak) kanser türlerine yönelik taramalar, her ilde en az bir merkezde olmak üzere toplam 390 merkezde gerçekleştiriliyor.
Kanserin erken teşhisindeki kritik rol
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 19 milyon kişiye kanser teşhisi konuluyor ve 10 milyona yakın kişi kanser nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye’de de her 5 ölümden biri kanser kaynaklı olup, bu hastalık ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Kanser vakalarının giderek artması beklenirken, erken teşhisin önemi her geçen gün daha fazla vurgulanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 2050 yılına kadar dünya genelinde 35 milyon yeni kanser vakasının ortaya çıkacağı tahmin ediliyor. Bu da 2020 yılına kıyasla yüzde 77 oranında bir artış anlamına geliyor. Bu nedenle, özellikle risk gruplarının düzenli kanser taramalarından geçmesi büyük önem taşıyor.
Türkiye’nin Kanserle Mücadeledeki Stratejisi
Sağlık Bakanlığı, kanserle mücadele kapsamında 2008 yılından bu yana Ulusal Kanser Kontrol Programı’nı yürütüyor. Program, kayıt, önleme, tarama ve tedavi çalışmalarını bir araya getirerek, kansere karşı etkili bir strateji sunuyor. 2023 yılında, Türkiye genelinde yapılan taramalarda 2,9 milyon kişi serviks kanseri, 2,8 milyon kişi meme kanseri ve 2 milyon kişi kolorektal kanser taramasından geçti.
Bu kapsamda, Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Kanser Erken Teşhis ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlık Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) gibi farklı sağlık birimleri tarafından toplum tabanlı taramalar yapılıyor. Ayrıca, 46 mobil kanser tarama aracı da kırsal bölgelerde yaşayanlara ve dezavantajlı gruplara ulaşarak hizmet veriyor.
Hangi kanser türlerine yönelik tarama yapılıyor?
Ulusal Kanser Tarama Programı, belirli yaş gruplarına yönelik düzenli tarama testleri sunuyor:
- Meme Kanseri: 40-69 yaş arası kadınlara yönelik taramalarda, yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılıyor ve iki yılda bir mamografi çekiliyor.
- Serviks Kanseri: 30-65 yaş arası kadınlara beş yılda bir HPV-DNA testi uygulanıyor.
- Kolorektal Kanser: 50-70 yaş arası kadın ve erkeklere yönelik taramalarda, iki yılda bir dışkıda gizli kan testi yapılıyor ve 10 yılda bir kolonoskopi öneriliyor.
