Tarihte Bugün – 13 Ağustos 1961 Berlin Duvarı
Almanca karşılığı ‘Berliner Mauer’ olan Berlin Duvarı, Doğu Almanya Meclisi tarafından, Doğu Almanya vatandaşlarının Batı Almanya’ya kaçmalarını önlemek amacıyla yapımına başlanan 46 km uzunluğundaki yapıdır. Soğuk Savaş sonrası, Sovyet güçlerin kontrolündeki Doğu Almanya kısmındaki Alman vatandaşları sıkça batıya geçmeye teşebbüs etmiş ve bu süreçte çok sayıda kişi ölmüş ya da yaralanmıştır. Duvarın doğu kısmı, kaçışları önleyebilmek amacıyla daima beyaz tutulmuş, yerlere çeşitli kapanlar kurulmuştu; ancak batı tarafı, şehrin yeniden inşasıyla uğraşan vatandaşlarca grafitilerle süslenmiştir.
Savaşın ardından bölünme
İkinci Dünya Savaşı’nın sonucunda, savaşı kaybeden Almanya’nın başkenti Berlin, Amerikan, Fransız, İngiliz ve Sovyet güçleri tarafından dört farklı yönetim bölgesine ayrıldı. Ardından Batı İttifakı, yönetim birimlerini birleştirme kararı aldı; fakat Sovyetler Birliği bu birleşmeyi kabul etmedi. II. Dünya Savaşı sırasında, Doğu Almanya’dan Batı’ya kaçışlar büyük ölçüde Berlin üzerinden gerçekleşiyordu. Duvarın inşası, Doğu Almanya halkının Batı Almanya’ya kaçmasını önlemeyi amaçlıyordu. 9 Kasım 1989 tarihine kadar ayakta kalan bu duvar, Doğu Almanya’nın vatandaşlarına Batı’ya göç izni vermesinin ardından tüm tesisleriyle birlikte yıkılmıştır.
Utanç duvarı ve günümüzdeki anlamı
Zamanla halk arasında 'utanç duvarı' olarak da anılan bu yapının henüz yıkılmamış bir bölümü, günümüzde her türlü politik ve apolitik sanatçının sokak çalışmalarına ev sahipliği yapmaktadır. Berlin Duvarı’ndaki grafitiler arasında akla en çok kazınanlardan biri de “öpüşen amcalar” olmuştur. İlk bakışta bu amcaların gay oldukları düşünülse de, gerçekte bu grafitiyle anlatılmak istenen sosyalist liderlerin birbirine bağlılığıdır. Çünkü sosyalist devletlerde bağlılığı ve sevgiyi göstermek amacıyla dudaktan dudağa öpüşme geleneği varmış; liderler eğer böyle bir poz vermezlerse aralarının bozuk olduğu düşünülüyormuş. Neyse ki, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yıkılmasının ardından bu gelenek sürdürülmemiştir.
Turistik çekim merkezi
Genellikle acılar ve ölümlerle anılan Berlin Duvarı, günümüzde çok sayıda turisti ağırlıyor. İkinci Dünya Savaşı’nın önemli simgelerinden biri olarak unutulmayan duvar, hakkında sürekli yeni belgeseller çekilip araştırmalar yapılmaktadır. Aile ve dostlarından duvarla koparılan vatandaşlar ise zaman zaman anma amacıyla duvarı ziyaret etmektedir. Bu ziyaretler, geçmişte yaşananların hatırlanması ve bu tür trajedilerin bir daha yaşanmaması adına büyük bir anlam taşımaktadır. Berlin Duvarı, tarihsel öneminin yanı sıra sanat ve kültürün de buluşma noktası olarak yaşamaya devam ediyor.